ΠΕΛΜΑ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2023 🌟 Ανακάλυψε Μοναδικά σχέδια στις καλύτερες τιμές!

ΝΕΚΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΝΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ
(ΜΥΚΗΤΑΣ CERATOCYSTIS PLATANI)

Εισαγωγή
Ο μύκητας Ceratocystis platani  προκαλεί την  ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου, η οποία είναι μία από τις σημαντικότερες ασθένειες δασικών δένδρων καθώς έχει τη δυνατότητα να νεκρώσει  δένδρα  οποιουδήποτε μεγέθους και ηλικίας.
Η ασθένεια εμφανίστηκε αρχικά στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ (1930) και στην Ευρώπη εισήχθη την δεκαετία του 1940 (Ιταλία και Γαλλία),  προσβάλλοντας κυρίως δένδρα σφενδαμνόφυλλου πλατάνου (Platanus x acerifolia Willd), τα οποία είχαν φυτευτεί ως καλλωπιστικά. Στις ΗΠΑ είχαν διαπιστωθεί προσβολές και στον αυτόχθονο δυτικό πλάτανο
(Platanus occidentalis L.), ενώ στην Ευρώπη σε φυσικούς πληθυσμούς του ανατολικού πλατάνου (Platanus orientalis L.) παρατηρήθηκαν προσβολές από την ασθένεια μόνο στη Σικελία (Panconesi 1999).
Στην Ελλάδα ο μύκητας εντοπίστηκε το 2003, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά σε περιοχές της Δυτικής Πελοποννήσου, νεκρώνοντας χιλιάδες δένδρων πλατάνου, ενώ πρόσφατα (2010) διαπιστώθηκε στην Ήπειρο (Τσόπελας και Σουλιώτη 2010) και τελευταία εντοπίστηκε στον Αχέροντα στην παρόχθια βλάστηση (Τσόπελας 2012).
Στην Π.Ε. Θεσπρωτίας η ασθένεια έχει βρεθεί σε αρκετές εστίες προσβολής, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν εντοπιστεί κατά μήκος του ποταμού Καλαμά, στους Δήμους Ηγουμενίτσας και Φιλιατών. Εκτεταμένες προσβολές έχουν διαπιστωθεί σε χώρο αναψυχής, που είχε πρόσφατα διαμορφωθεί από την τοπική αυτοδιοίκηση, πλησίον του αρχαιολογικού χώρου Ντόλιανης. Στην περιοχή των Στενών Αχέροντα η εστία προσβολής που εντοπίστηκε είναι μικρής έκτασης.

Τρόποι διάδοσης του μύκητα
 Ο συνηθέστερος τρόπος διάδοσης του μύκητα σε μικρές και μεγάλες αποστάσεις γίνεται με μηχανήματα εκσκαφής και πάσης φύσεως εργαλεία, κυρίως κοπής και κλάδευσης των δένδρων. Σε αυτό έχουν συμβάλλει πληθώρα έργων της τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων, τόσο αναπτυξιακών όσο και έργων συντήρησης.
Σε κάθε εστία προσβολής, το παθογόνο διαδίδεται υπογείως από τα προσβεβλημένα  δένδρα στα γειτονικά υγιή με την επαφή και αναστόμωση των ριζών τους (Panconesi 1999). Αυτός ο τρόπος διάδοσης της ασθένειας είναι πολύ συχνός σε φυσικά οικοσυστήματα πλατάνου κατά μήκος ποταμών και χειμάρρων, όπου τα δένδρα αναπτύσσονται το ένα δίπλα στο άλλο με το ριζικό τους σύστημα να έρχεται σε επαφή.
Σε ποταμούς και χείμαρρους ο μύκητας διαδίδεται προς τα κατάντη με κορμούς και κλαδιά προσβεβλημένων νεκρών δένδρων, που σπάζουν και μεταφέρονται με το υδάτινο ρεύμα. Έτσι, δημιουργούνται νέες προσβολές στην παραποτάμια βλάστηση από πληγές στο κατώτερο τμήμα του κορμού και των ριζών.

Καταπολέμηση του μύκητα
H καταπολέμηση του μύκητα είναι δύσκολη και αναποτελεσματική ιδιαίτερα όταν οι εστίες προσβολής καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις, για αυτό επιβάλλεται:
 Έγκαιρη διάγνωση της ασθένειας
 Λήψη προληπτικών μέτρων ανάσχεσης της επέκτασης του παθογόνου

Μέτρα Διαχείρισης και αντιμετώπισης της ασθένειας
Προτεινόμενα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του μύκητα:
 Ενημέρωση πολιτών και υπηρεσιών που σχετίζονται με Δημόσια έργα (ΟΤΑ,ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ) για τον κίνδυνο διάδοσης της ασθένειας
 Φυτοϋγειονομικοί έλεγχοι για έγκαιρη διάγνωση νέων εστιών προσβολής, καθώς σε μικρές εστίες προσβολής μπορεί να γίνει εκρίζωση του μύκητα
 Καταγραφή των εστιών προσβολής τόσο στα φυσικά οικοσυστήματα όσο και κατοικημένες περιοχές και χαρτογράφησή τους με την δημιουργία περιφερειακών ζωνών προστασίας
 Στις παραπάνω περιοχές αποφυγή ανεξέλεγκτης κοπής πλατάνων ή πλήγωμα του κορμού τους, χωματουργικών δραστηριοτήτων ή άλλων εργασιών (γεωργικών κλπ) που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην διασπορά του μύκητα και οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα μόνο μετά από άδεια της Δασικής Υπηρεσίας
 Στις υπάρχουσες εστίες προσβολής, απομάκρυνση και καταστροφή των μολυσμένων δένδρων (κοπή και καύση) και απολύμανση όλων των εργαλείων και μηχανημάτων πριν την απομάκρυνσή τους από την περιοχή, με ευθύνη των αρμόδιων υπηρεσιών
 Έλεγχοι φυτωρίων διακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού
 Χρήση  ανθεκτικών υβριδίων (σφενδαμνόφυλλου πλατάνου) σε νέες φυτεύσεις

Στην Ήπειρο όπου τα φυσικά οικοσυστήματα πλατάνου καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις και ήδη έχει νεκρωθεί ένας μεγάλος αριθμός ατόμων, αν δεν ληφθούν έγκαιρα και αποτελεσματικά μέτρα για τον περιορισμό του παθογόνου, σε μερικές δεκαετίες το μέγεθος της καταστροφής θα είναι τεράστιο.