ΩΡΑ
23:11:14

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
14 Μαΐου 2011

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Σημεία ομιλίας Κ. Λαπαβίτσα με θέμα: Χρέος και Λιτότητα: από τον παγκόσμιο Νότο στην Ευρώπη

ΠΕΛΜΑ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2023 🌟 Ανακάλυψε Μοναδικά σχέδια στις καλύτερες τιμές!

Το ευρώ και η ελληνική κρίση

Σημεία της ομιλίας του Κώστα Λαπαβίτσα, καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας, στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, στη Διεθνή Συνάντηση της Αθήνας «Χρέος και Λιτότητα: από τον παγκόσμιο Νότο στην Ευρώπη», που έγινε στις 6, 7 και 8 Μαΐου 2011, στη Νομική Σχολή.

1.Το ευρώ είναι ένα από τα κύρια αίτια της κρίσης σε ολόκληρη την περιφέρεια διότι:

α.Οδήγησε σε πτώση της ανταγωνιστικότητας στην περιφέρειας, άρα σε ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών.

β.Συνεπώς έφερε δανεισμό από το εξωτερικό, αλλά και παράλληλη διόγκωση του εγχώριου πιστωτικού συστήματος. Η περιφέρεια υπερχρεώθηκε.

2.Το ευρώ είναι ο κύριος λόγος της καταστροφικής πολιτικής αντιμετώπισης της κρίσης που περιλαμβάνει:

α.Άφθονη και φθηνή ρευστότητα για τις τραπεζες, περιορισμένη και ακριβή ρευστότητα για τις χώρες.

β.Γενικευμένη λιτότητα και το οξύμωρο της «ανάπτυξης μέσω λιτότητας».

γ.Όλα τα βάρη της κρίσης στους εργαζομενους, με παράλληλη προστασία των μεγάλων ομολογιούχων και των τραπεζών.

3.Η πολιτική αυτή μάλλον θα αποτύχει, διότι η περιφέρεια είναι στην ουσία χρεοκοπημένη. Για την Ελλάδα συγκεκριμένα:

Το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι περίπου 340 δισ., ή 150% του ΑΕΠ και μη βιώσιμο, αποκλείοντας αυτόνομη επιστροφή στις αγορές.
Η σημερινή σύστασή του είναι περίπου 70 δισ. ξένες τραπεζες, 60 δισ. ελληνικές τράπεζες, 95 δισ. ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ, και 115 δισ. άλλοι (ταμεία κ.λπ.).
Η πολιτική των ΕΕ/ΔΝΤ στην ουσία μετέφερε μεγάλο μέρος του χρέους από τους ιδιωτικούς στους δημόσιους δανειστές.
Οι εγχώριες τράπεζες είναι πλέον στην πρώτη γραμμή του πυρός.
Χρειάζεται δραστική μείωση ύψους, ίσως 50%-60%, δηλαδη 150-200 δισ.

4.Πώς μπορεί να γίνει;

α.Με πρωτοβουλία του δανειστή, που συζητείται τώρα επισήμως.
Δεν θα έχει καλά αποτελέσματα διότι, πρώτον, ο ιδιωτικός δανειστής δεν θα συναινέσει, δεύτερον, ο δημόσιος δεν θα μπορεσει να το επιβαλει εγχωρίως πολιτικά, τρίτον, οι ελληνικές τράπεζες ίσως χρεοκοπήσουν και περάσουν σε ξένα χέρια, τέταρτον, οι διαμεσολαβητές θα αποκομίσουν μεγάλα κέρδη.

β.Με πρωτοβουλία του δανειζόμενου.
Εν ολίγοις, πρέπει να περιλαμβάνει παύση πληρωμών και άνοιγμα διαπραγματεύσεων για επιβολή κουρέματος στο δανειστή, χωρίς περαιτέρω τοκους. Θα γίνει μονομερής επιβολή όρων από το κυρίαρχο κράτος, στο μέτρο του δυνατού.

5.Κεντρικής σημασίας μπορεί να είναι ο ρόλος της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου στην επίτευξη ουσιαστικής μείωσης διότι:

α.Η αντιμετώπιση του χρέους θα είναι μακροχρόνια διαδικασία και άρα απαιτεί μακροχρόνια παρέμβαση ελέγχου.

β.Θα επιτύχει την άμεση εμπλοκή των λαϊκών στρωμάτων που είναι απαραίτητη.

γ.Θα ρίξει φως στο παράνομο, μη νομιμοποιημένο, απεχθές, αλλά και στο μη βιώσιμο χρέος με κοινωνικούς όρους, δηλαδή την καταστροφή του κοινωνικού κράτους και των γενικότερων όρων ζωής.

δ.Θα φέρει πνοή δημοκρατίας στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.

6.Αλλα ο Γόρδιος Δεσμός δεν θα κοπεί χωρίς έξοδο από το ευρώ, δεδομένου ότι η νομισματική ένωση είναι στην καρδιά του προβλήματος της περιφέρειας.

Η έξοδος είναι στη λογική των πραγμάτων, όπως φαίνεται και από την παγκόσμια συζήτηση. Δεν είναι ιδέα λίγων ακραίων ή γραφικών. Το πραγματικό ζήτημα είναι το πώς θα γίνει. Πιστεύω ότι

α.Πρέπει να γίνει συντεταγμένα, για να αποφευχθεί συνδυασμένη κρίση τραπεζών, εξωτερικής ισοτιμίας και νομισματικής κυκλοφορίας.

β.Στην έξοδο πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο ο λαϊκός και εργατικός παράγοντας.

γ.Πρέπει να αποτελέσει έναυσμα για ριζοσπαστική πολιτική κατά του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και της παγκοσμιοποίησης.

7.Πώς μπορεί να γίνει η αλλαγή του νομίσματος;

Σχετικά απλή διαδικασία, αλλά με κινδύνους. Να τονίσω μόνο δύο ζητήματα που απασχολούν τα ευρέα λαϊκά στρώματα και χρησιμοποιούνται ως εργαλείο κατατρομοκράτησης από την επίσημη πλευρά.

α.Τι θα γίνει με τις τράπεζες και τις καταθέσεις; Για να γίνει η αλλαγή θα πρέπει να οπωσδήποτε κλείσουν οι τράπεζες για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, ίσως για μερικές ημέρες, ώστε να αποφευχθεί ο πανικός. Κατά την περίοδο εκείνη θα γίνει η αλλαγή του νομισματικού κανόνα, πιθανώς σε λόγο 1:1, του ευρώ με τη νεα δραχμή, η ακόμη και με διαφοροποιημένες ισοτιμίες, αν υπάρξει θέληση να ασκηθεί αναδιανεμητική πολιτική μέσω του νέου νομίσματος. Η αλλαγή του νομίσματος σε συνδυασμό με το κούρεμα του χρέους θα κάνει απαραίτητη τη δημόσια ιδιοκτησία επί των τραπεζών, ώστε να προστατευτούν οι καταθέσεις από πιθανή κατάρρευση.

β.Πώς θα καλυφθούν οι μισθοί και οι συντάξεις, δεδομένου ότι υπάρχει πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού; Να τονίσω πρώτα ότι τους μισθούς και τις συντάξεις σε τελική ανάλυση δεν τις πληρώνει ο ξένος δανειστής, αλλά ο Έλληνας εργαζόμενος. Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τους μισθούς και τις συντάξεις προέρχονται από την τρέχουσα πολιτική που συρρικνώνει το ΑΕΠ.
Υπάρχουν τρόποι για την κάλυψη του πρωτογενούς ελλείμματος, συμπεριλαμβανομένου του διμερούς διεθνούς δανεισμού και του εγχώριου δανεισμου. Αλλά η ευκολότερη λύση για ένα σύντομο χρονικό διάστημα θα είναι η έκδοση χρήματος. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να υπάρξει αναδιάρθρωση της φορολογίας ώστε να βελτιωθούν τα κρατικά έσοδα με άμεσο τροπο. Τελος, η επανεκκίνηση της οικονομίας θα κάνει το πρόβλημα μικρότερο.

8.Προφανώς, μια τέτοια κίνηση δίνει τη δυνατότητα για ευρύτερη κοινωνική αλλαγή και αυτό ακριβώς μπορεί να απαιτήσουν οι ριζοσπαστικές δυνάμεις. Χρειάζεται εκτεταμένο μεταβατικό πρόγραμμα που θα μεταβάλει την ισορροπία υπέρ της εργασίας και θα ανοίξει δρόμους για το σοσιαλιστικο μετασχηματισμο της κοινωνίας. Συγκεκριμένα:
α.Δημόσια ιδιοκτησία και έλεγχος επί των τραπεζών.
β.Έλεγχος επί των κεφαλαιακών ροών.
γ.Πολιτική αναδιανομής του εισοδήματος και του πλούτου, συμπεριλαμβανομένης της φορολογίας και των μισθών.
δ.Βιομηχανική πολιτική για την ανάκαμψη του παραγωγικού ιστού.
ε. Αλλαγή του κράτους εκ βάθρων.

Θα δοθεί έτσι αποφασιστικό χτύπημα στο νεοφιλελευθερισμό και την παγκοσμιοποίηση στην Ευρωπη.

9.Τέλος, ποια είναι τα κοινωνικά και πολιτικά προαπαιτούμενα για μια τέτοια αλλαγή;

α.Σχηματισμός κοινωνικού μετώπου από τη μισθωτή εργασία, τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και αγρότες.

β.Σχηματισμός πολιτικού μετώπου για την επίλυση της κρίσης και την κοινωνική αλλαγή με γνώμονα το λαϊκό συμφέρον. Στο κέντρο του θα πρέπει να είναι η Αριστερά, αλλά το μέτωπο θα πρέπει να είναι ευρύ και ανοιχτό προς όλους.